کد مطلب:213 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:320
قـسم خـوردن
شرایط قسم خوردن
مسأله 2300ـ هرگاه كسی با شرایط زیر قسم یاد كند باید به قسم خود عمل نماید و گرنه كفّاره دارد:
1ـ كسی كه قسم یاد می كند باید بالغ و عاقل باشد و اگر درباره مال خود قسم می خورد باید سفیه نباشد، همچنین حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش منع نكرده باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، بنابراین قسم خوردن بچّه و دیوانه و كسی كه مجبورش كرده اند درست نیست، همچنین اگر در حال عصبانی بودن بدون اراده و قصد قسم بخورد. 2ـ كاری را كه برای انجام آن قسم می خورد باید حرام و مكروه نباشد و كاری را كه قسم بر ترك آن می خورد واجب و مستحب نباشد و اگر برای انجام كار مباحی قسم می خورد باید ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، همچنین اگر قسم برای ترك كار مباحی می خورد باید انجام آن در نظر مردم بهتر از تركش نباشد. 3ـ به یكی از نامهای خداوند قسم یاد كند خواه نامی باشد كه به غیر ذات مقدّس او گفته نمی شود، مانند «خدا» و «اللّه» یا نامی كه به غیر او نیز گفته می شود، ولی از قرائن معلوم است كه مقصودش خداست، بلكه اگر به نامهایی قسم یاد كند كه بدون قرینه خدا به نظر نمی آید ولی او قصد خدا را كند بنابر احتیاط واجب باید به آن قسم عمل كند. 4ـ قسم را باید به زبان بیاورد، بنابراین اگر در قلبش بگذراند كافی نیست و در كتابت و نوشتن احتیاط، عمل به آن است، ولی آدم
[448]
لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است. 5ـ عمل كردن به قسم برای او ممكن باشد و اگر موقعی كه قسم می خورد ممكن باشد ولی بعداً عاجز شود یا مشقّت شدید داشته باشد از همان وقت كه چنین شده قسم او به هم می خورد.
احكام قسم خوردن
مسأله 2301ـ هرگاه پدر از قسم خوردن فرزند جلوگیری كند یا شوهر از قسم خوردن زن مانع شود قسم آنان صحیح نیست، حتّی اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم یاد كند قسم آنان صحیح نمی باشد.
مسأله 2302ـ هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت كند باید كفّاره دهد، ده فقیر را سیر كند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یك بنده را آزاد نماید و اگر توانایی بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد.
مسأله 2303ـ اگر از روی فراموشی یا اجبار و اضطرار به قسم عمل نكند كفّاره ندارد و قسمی كه آدم وسواسی می خورد مثل این كه می گوید و اللّه الآن مشغول نماز می شوم، ولی وسواس مانع می گردد اگر وسواس او طوری باشد كه بی اختیار به قسم خود عمل نكند كفّاره ندارد.
مسأله 2304ـ كسانی كه برای اثبات مطلبی قسم می خورند اگر حرف آنها راست باشد قسم خوردن مكروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان كبیره است، ولی اگر مجبور شود كه برای نجات خود یا مسلمانان دیگری از شرّ ظالمی قسم دروغ بخورد اشكال ندارد، بلكه گاه واجب می شود و این نوع قسم خوردن كه برای اثبات مطلبی است غیر از قسمی است كه در مسائل پیش گفته شد كه برای انجام كار یا ترك كاری بود.
مسأله 2300ـ هرگاه كسی با شرایط زیر قسم یاد كند باید به قسم خود عمل نماید و گرنه كفّاره دارد:
1ـ كسی كه قسم یاد می كند باید بالغ و عاقل باشد و اگر درباره مال خود قسم می خورد باید سفیه نباشد، همچنین حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش منع نكرده باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، بنابراین قسم خوردن بچّه و دیوانه و كسی كه مجبورش كرده اند درست نیست، همچنین اگر در حال عصبانی بودن بدون اراده و قصد قسم بخورد. 2ـ كاری را كه برای انجام آن قسم می خورد باید حرام و مكروه نباشد و كاری را كه قسم بر ترك آن می خورد واجب و مستحب نباشد و اگر برای انجام كار مباحی قسم می خورد باید ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، همچنین اگر قسم برای ترك كار مباحی می خورد باید انجام آن در نظر مردم بهتر از تركش نباشد. 3ـ به یكی از نامهای خداوند قسم یاد كند خواه نامی باشد كه به غیر ذات مقدّس او گفته نمی شود، مانند «خدا» و «اللّه» یا نامی كه به غیر او نیز گفته می شود، ولی از قرائن معلوم است كه مقصودش خداست، بلكه اگر به نامهایی قسم یاد كند كه بدون قرینه خدا به نظر نمی آید ولی او قصد خدا را كند بنابر احتیاط واجب باید به آن قسم عمل كند. 4ـ قسم را باید به زبان بیاورد، بنابراین اگر در قلبش بگذراند كافی نیست و در كتابت و نوشتن احتیاط، عمل به آن است، ولی آدم
[448]
لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است. 5ـ عمل كردن به قسم برای او ممكن باشد و اگر موقعی كه قسم می خورد ممكن باشد ولی بعداً عاجز شود یا مشقّت شدید داشته باشد از همان وقت كه چنین شده قسم او به هم می خورد.
احكام قسم خوردن
مسأله 2301ـ هرگاه پدر از قسم خوردن فرزند جلوگیری كند یا شوهر از قسم خوردن زن مانع شود قسم آنان صحیح نیست، حتّی اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم یاد كند قسم آنان صحیح نمی باشد.
مسأله 2302ـ هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت كند باید كفّاره دهد، ده فقیر را سیر كند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یك بنده را آزاد نماید و اگر توانایی بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد.
مسأله 2303ـ اگر از روی فراموشی یا اجبار و اضطرار به قسم عمل نكند كفّاره ندارد و قسمی كه آدم وسواسی می خورد مثل این كه می گوید و اللّه الآن مشغول نماز می شوم، ولی وسواس مانع می گردد اگر وسواس او طوری باشد كه بی اختیار به قسم خود عمل نكند كفّاره ندارد.
مسأله 2304ـ كسانی كه برای اثبات مطلبی قسم می خورند اگر حرف آنها راست باشد قسم خوردن مكروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان كبیره است، ولی اگر مجبور شود كه برای نجات خود یا مسلمانان دیگری از شرّ ظالمی قسم دروغ بخورد اشكال ندارد، بلكه گاه واجب می شود و این نوع قسم خوردن كه برای اثبات مطلبی است غیر از قسمی است كه در مسائل پیش گفته شد كه برای انجام كار یا ترك كاری بود.